Chủ Nhật, 29 tháng 8, 2010

Những khái niệm cơ bản về âm thanh

NHÖÕNG KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN VEÀ AÂM THANH
Muoán laøm aâm thanhh hay baïn phaûi hieåu roõ baûn chaát cuûa noù, naém ñöôïc caùc ñaëc tính cô baûn. Khi ñoù baïn seõ hieåu theá naøo laø aâm thanh hay vaø naém ñöôïc nhöõng tieâu chuaån caàn thieát, ñeán luùc ñoù baïn seõ khai thaùc ñöôïc toái öu hieäu quaû cuûa caùc thieát bò aâm thanh vaø seõ ñöa ra ñöôïc moät aâm thanh toát laøm cho baïn vaø khaùn giaû haøi loøng.
1 – BAÛN CHAÁT CUÛA AÂM THANH:
Baûn chaát cuûa aâm thanh thöïc chaát laø moät hieän töôïng vaät lyù ñôn giaûn ñöôïc taïo ra bôûi söï rung ñoäng cuûa vaät theå, vaø söï rung ñoäng ñoù lan truyeàn qua moät moâi tröôøng trung gian ñeán tai ngöôøi nghe.
Ví duï:
-         Moät sôïi daây ñaøn rung ñoäng, noù taùc ñoäng leân caùc phaàn töû khoâng khí ôû gaàn ñoù vaø buoäc chuùng phaûi dao ñoäng. Neáu nhö caùc dao ñoäng naøy xaûy ra haøng chuïc vaø haøng ngaøn laàn trong moät giaây thì lôùp khoâng khí chòu söï taùc ñoäng ñoù seõ coù tính  ñaøn hoài, nhôø ñoä ñaøn hoài naøy moãi phaàn töû khoâng khí ñaåy phaàn töû naèm phía tröôùc, caùc phaàn töû naøy laïi ñaåy caùc phaàn töû tieáp theo … keát quaû laø taïo ra soùng neùn khoâng khí. Khi daây ñaøn chuyeån ñoäng ngöôïc laïi, söï neùn ñöôïc thay ñoåi baèng söï giaõn, sau ñoù laïi bò neùn vaø cöù tieáp tuïc laëp laïi. Moâi tröôøng ñaøn hoài seõ truyeàn caùc soùng neùn  vaø giaõn töø ñoaïn naøy ñeán ñoaïn kia vaø ñeán tai ngöôøi nghe.
Nhö vaäy neáu khoâng coù moâi tröôøng lan truyeàn thì seõ khoâng coù aâm thanh.
Ví duï: Trong chaân khoâng seõ khoâng coù aâm thanh.
2 –TOÁC ÑOÄ AÂM THANH:
- Laø toác ñoä lan truyeàn cuûa soùng aâm qua moâi tröôøng.
- Toác ñoä aâm thanh phuï thuoäc vaøo moâi tröôøng maø trong ñoù soùng aâm lan truyeàn.
- Ñôn vò ño toác ñoä aâm thanh laø : m/s
Ví duï:
        Trong khoâng khí :       344 m/s  = 880 km/h
                    Nöôùc      :       1480 m/s
              Goã meám      :       3350 m/s
                    Kính      :       5200 m/s
                  Nhoâm      :       5150 m/s
-         Toác ñoä aâm thanh trong khoâng khí hoaøn toaøn khoâng phuï thuoäc vaøo taàn soá dao ñoäng ( laø soá laàn dao ñoäng cuûa vaät theå trong moät giaây) töùc laø neáu dao ñoäng 20 laàn/ s hay 20000 laàn / s thì toác ño lan truyeàn cuõng nhö nhau.
3 – CÖÔØNG ÑOÄ AÂM THANH
- Cöôøng ñoä aâm thanh laø ñoä to, nhoû, maïnh, nheï cuûa aâm thanh.
- Ñôn vò ño cöôøng ñoä aâm thanh tính baèng Oaùt ( W) hoaëc Ñeàxiben ( dB).
- Coâng thöùc chuyeån ñoåi cuûa 2 loaïi ñôn vò ño naøy laø:
Ñeàxiben = Logarit Oaùt
dB = LogW
Ví duï:

                             1 W = 10 0 log 1 W      =   log10 0  = 0 Bel = 0 DB
                            10W = 10 1 log 1 0W       =  log10 1  = 1 Bel = 10 DB
                           100W= 102  log 1 00W    = log10 2   = 2 Bel = 20 DB
                         1000W= 103  log 1 000W  = log 10 3 = 3 Bel = 30 DB
4 – TRÖÔØNG ÑOÄ AÂM THANH:
- Tröôøng ñoä aâm thanh laø ñoä ngaân daøi hoaëc ngaén cuûa aâm thanh vaø ñöôïc tính baèng thôøi gian ngaân vôùi ñôn vò ño laø giaây (second) hoaëc mili giaây (ms)
1s =1 000 ms
5 –CAO ÑOÄ AÂM THANH:
- Cao ñoä aâm thanh laø ñoä cao thaáp cuûa aâm thanh ñöôïc tính baèng taàn soá ( Frequency) vôùi ñôn vò ño laø Hec (Hz) hoaëc caùc boäi soá cuûa Hec laø Kilo Hec (KHz) vaø Meâga Hec (MHz).
1KHz         =   1 000Hz
1MHz      = 1 000 000Hz
6 –AÂM SAÉC:
- AÂm saéc laø saéc thaùi cuûa aâm thanh taïo neân söï khaùc nhau mang tính ñaëc tröng cuûa caùc nguoàn aâm maëc duø coù cao ñoä gioáng nhau.
Ví duï: Cuøng moät noát mi nhöng tieáng Ghita nghe khaùc tieáng Piano hoaëc nghe khaùc tieáng saùo truùc hoaëc cuøng moät caâu haùt vôùi cao ñoä gioáng nhau  nhöng ngöôøi khaùc nhau haùt vaãn khaùc nhau. Sôû dó coù söï khaùc nhau naøy laø vì ngoaøi taàn soá chuaån cuûa caùc nguoàn aâm thì moãi nguoàn aâm coù caùc taàn soá phuï khaùc nhau ñi keøm theo goïi laø caùc haøi aâm hoaëc laø hoaï aâm.
7 –PHAÛN XAÏ –KHUÙC XAÏ –COÄNG HÖÔÛNG:
Vì aâm thanh laø moät daïng soùng aâm lan truyeàn neân cuõng tuaân theo caùc ñònh luaät phaûn xaï vaø khuùc xaï nhö aùnh saùng vaäy.

   
*      Goùc ñeán baèng goùc phaûn xaï 
-         Qua moãi laàn phaûn xaï hay khuùc xaï, soùng aâm ñeàu bò suy giaûm veà cöôøng ñoä. Ñoä suy giaûm nhieàu hay ít tuyø thuoäc vaøo moâi tröôøng vaø vaät lieäu maø soùng aâm va ñaäp.
Ví duï:





MOÂI TRÖÔØNG
VAÄT LIEÄU
ÑOÄ SUY GIAÛM
PHAÛN XAÏ
KHUÙC XAÏ
-         Boït bieån, næ
-         Xi maêng goà gheà
-         Kính
-     Gheà
70  80 %
40 50 %
30 40 %
7 10 %
             80   95 %
15   20 %
20     30%
     0.7   1%
-         Ñeå giaûm toái thieåu söï phaûn xaï cuûa soùng aâm, chuùng ta phaûi söû duïng caùc loaïi vaät lieäu coù ñoä suy giaûm lôùn hôn hoaëc söû duïng maët töôøng goà gheà. Trong caùc hoäi tröôøng kín phaûi ñaët loa sao cho soùng aâm chòu va ñaäp nhieàu laàn ñeå coù ñöôïc suy giaûm toái ña tröôùc khi trôû laïi tai ngöôøi nghe laàn thöù hai nhö vaäy seõ giaûm ñöôïc tieáng doäi.
-         Söï coäng höôûng cuûa aâm thanh phuï thuoäc caùc khoaûng caùch va ñaäp cuûa soùng aâm vaø taàn soá cuûa aâm thanh. Khi khoaûng caùch va ñaäp truøng vôùi böôùc soùng hoaëc baèng moät tyû soá chaün cuûa böôùc soùng seõ taïo neân söï coäng höôûng toát nhaát. Nhö vaäy, khi taàn soá caøng thaáp thì buoàng coäng höôûng caøng lôùn vaø khi taàn soá caøng cao thì khoaûng caùch coäng höôûng caøng nhoû.
@ GHI NHÔÙ VAØ BAØI HOÏC THÖÏC TEÁ:
-         Töø caùc ñaëc tính cô baûn cuûa aâm thanh khi chuùng ta thieát keá caùc heä thoáng aâm thanh cho mình hoaëc nhaän xeùt veà chaát löôïng aâm thanh cuûa moät heäthoáng naøo ñoù neân nhôù:
I – AÂM THANH HAY LAØ AÂM THANH ÑAÙP ÖÙNG ÑAÀY ÑUÛ CAÙC TIEÂU CHUAÅN:
1.     Ñoä lôùn (Ñaûm baûo ñuû coâng suaát tuyø theo ñòa hình, soá ngöôøi nghe, loaïi nhaïc)
2.     Ñoä ñoàng ñeàu cuûa daûi taàn (Ñaûm baûo ñoä ñoàng ñeàu tieáng Low tieáng Mid vaø tieáng High)
3.     Ñoä haøi hoaø (Tyû leä caân ñoái giöõa tieáng ca vôùi tieáng nhaïc vaø giöõa caùc nhaïc cuï vôùi nhau)
4.     Ñoä ngoït ngaøo (AÂm thanh dòu daøng khoâng khoâ khoâng raùt, tieáng verb vaø Echo vöøa ñuû)
5.     Ñoä roõ neùt ( Nghe roõ lôøi khoâng bò ñoäi, khoâng bò nhoeø,…)
6.     Ñoä trung thöïc (Khoâng meùo, khoâng beå tieáng, ñaûm baûo aâm saéc cuûa töøng gioïng ca töøng loaïi nhaïc cuï…)
II –ÑEÅ CHOÁNG DOÄI KHI ÑAËT LOA TRONG NHAØ HOAËC HOÄI TRÖÔØNG CAÀN NHÔÙ:
1.     Khoâng ñeå maët loa song song vôùi maët töôøng phía ñoái dieän ( Coù theå ñeå theo hình nan quaït hoaëc treo mieãn sao caùc loa khoâng cuøng höôùng veà moät höôùng)
2.     Caùc loa coù ñoä nhaïy cao hoaëc coâng suaát lôùn neân höôùng vaøo caùc goùc coù ñöôøng ñi aâm thanh xa nhaát.
3.     Caùc loa SUB neân caùch maët ñaát moät khoaûng caùch toái thieåu (30 cm), neáu ñeå saùt neân keâ ngöûa leân moät goùc khoaûng 15 0
4.     Neáu coù ñieàu kieän neân môû caùc cöûa soå cuûa hoäi tröôøng hoaëc treo reøm.
III – Khi gaëp caùc saân khaáu quaù lôùn hoaëc hoäi tröôøng quaù daøi buoäc chuùng ta phaûi ñeå theâm caùc coät loa ôû phía sau. Neân söû duïng thieát bò delay line ( taïo treã cho coät loa phía sau) laøm cho aâm thanh ñoàng ñeàu treân toaøn saân. Khi ñoù caùc coät loa phía sau chuùng ta khoâng caàn loa Sub nhieàu. Vieäc hieäu chænh boä Delay line seõ laøm coäng höôûng giöõa tieáng traàm cuûa caùc loa Sub coät loa ñaàu vôùi caùc loa Full cuûa coät loa phía sau. Thôøi gian Delay seõ ñöôïc tính baèng coâng thöùc :

                                                      T    =     

   Vôùi    C : Toác ñoä aâm thanh
            K : Khoaûng caùch giöõa 2 coät loa tröôùc vaø sau
      


llsoundandlightll@gmail.com 0906715077 - 0956180088

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét